RODO czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) nie ma zastosowania do danych osobowych osób zmarłych.
Należy jednak zauważyć, że administrator cmentarza przetwarza dane osobowe nie tylko osób zmarłych ale również: rodziców osoby zmarłej, które mogą być osobami żyjącymi i podlegający ochronie, jak również dane osoby na którą np. zostanie wystawiony dokument sprzedaży grobu, opłaty za miejsce, prolongaty… W księgach cmentarnych przechowywane są dane osób, które dokonały pochówku osoby zmarłej, często jest to współmałżonek.
Przetwarzanie danych osobowych na cmentarzach odbywa się zgodnie z prawem. Podstawą jest Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych Dz. U. z 2017 r. poz. 912. i akty wykonawcze do Ustawy, a w szczególności Rozporządzenia dotyczące prowadzenia ewidencji grobów (Dz.U. 2001 nr 90 poz. 1013, Dz.U. 2003 nr 141 poz. 1370, Dz.U. 2015 poz. 2257).
Cmentarze to nie tylko miejsca grzebania zmarłych ale również miejsca pracy tysięcy osób. Pracodawca to np. gmina, zakład budżetowy powołany do zarządzania cmentarzem komunalnym, spółka, proboszcz, czy też podmiot gospodarczy który działa w imieniu właściciela cmentarza.
O ile może stwierdzić, że RODO dotyczy bezpośrednio cmentarzy gminnych czyli komunalnych (lub miejskich), o tyle nie dotyczy cmentarzy parafialnych należących do związków wyznaniowych. W związku z tym, 13 marca 2018 roku na 378. Zebraniu Plenarnym w Warszawie, na podstawie kan. 455 Kodeksu Prawa Kanonicznego, w związku z art. 18 Statutu Konferencji Episkopatu Polski, w ramach specjalnego zezwolenia Stolicy Apostolskiej z dnia 3 czerwca 2017 roku, wydany został Dekret ogólny w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele katolickim. Dekret został wydany w celu dostosowania zasad ochrony danych osobowych w Kościele katolickim do RODO. Lektura dekretu wskazuje, że KEP kierowała się treścią art. 5 RODO określającym zasady ochrony danych osobowych.
Cmentarze komunalne zgodnie z obowiązującym prawem są administratorami danych osobowych (ADO). Te, które są zakładami budżetowymi, mają obowiązek posiadania inspektora ochrony danych.
Dane osób zmarłych, które są udostępniane przez różnego rodzaju wyszukiwarki internetowe, info-groby, info-kioski zlokalizowane przy bramach i furtkach cmentarzy, są przetwarzane zgodnie z obowiązującym prawem. Administrator danych osobowych cmentarza ma prawo odmówić na wniosek osoby uprawnionej usunięcia danych osoby zmarłej jeśli jest ona pochowana na cmentarzu, którego dotyczy ta informacja. Ma prawo odmówić również usunięcia danych osoby, która dokonała pochówku osoby zmarłej. Wynika to z Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych w zakresie tzw. prawa do pochowania osób spokrewnionych w różnym stopniu z osobami spoczywającymi w grobie, co jest niezbędne do wykonywania swoich obowiązków przez administratora czy zarządcę cmentarza.
Stan prawny dotyczący ochrony danych osobowych nakłada obowiązek informacyjny na administratora danych osobowych cmentarza w stosunku do osób, które zlecają pochówek na danym cmentarzu. W zakresie sprzedaży grobów do pogrzebów lub w systemie rezerwacji za życia, czy też korespondencji pomiędzy cmentarzem a opiekunem grobu w zakresie czynności związanych ze sprawami „cmentarnymi” nie stosuje się tzw. zgód na przetwarzanie danych osobowych.
Jeśli osoba żyjąca dokona zakupu miejsca grzebalnego za życia (w tzw. rezerwacji) i sama dokona oznaczenia zakupionego miejsca przez umieszczenie tabliczki czy nagrobka z własnym nazwiskiem nie działa w sprzeczności z prawem. Administrator czy zarządca cmentarza raczej powinien unikać takiego oznaczania miejsc z rezerwacji. Wystarczy miejsce oznaczyć numerem (nr umowy lub nr miejsca grzebalnego, które określono w umowie sprzedaży). Należy zawsze stosować zasadę adekwatności użycia danych osobowych do celu w jakim są używane…
Czy zarządca cmentarza może udostępniać dane osobowe osób które żyją (imię i nazwisko, numer telefonu) osobie która przyjdzie zapytać kto jest opiekunem danego grobu? czy musi być ustalony opiekun? a może tylko sąd może takie informacje otrzymać?
Zachęcamy do lektury artykułu
Pochowałam mamę i jeszcze nie uregulowałam opłaty za pochówek w całości zarządca zgodził się żebym płaciła w ratach i płaciłam ale straciłam pracę a zarządca przklejl mi kartkę w dzień zmarłych z pełnymi moimi danymi i adresem czy miał prawo tak zrobić dodam że wydzwaniam do tego pana ale za każdym razem nie odbiera.
Ujawnienie w ten sposób danych, jest naruszeniem. Jeśli posiada Pani zdjęcie tej informacji z możliwością identyfikacji miejsca to należy zgłosić tą sytuację do inspektora ochrony danych zarządcy cmentarza. Ma Pani prawo również uzyskać pomoc poprzez infolinię PUODO i złożyć skargę. Umowa spłaty w ratach opłat cmentarnych powinna być zawarta na piśmie a ewentualne opóźnienia w spłacie w niej opisane… tak by każda ze stron wiedziała jak postępować. Generalnie opłaty cmentarne nie powinny być wnoszone w ratach szczególnie jeśli dotyczy to cmentarza komunalnego.
Czy cmentarz ma prawo odmówić mi podania danych zmarłego takich jak imiona i nazwiska jego rodziców (też już nieżyjących co wynika z tego że zmarły urodził się w 1934r) ? Albo miejsca urodzenia osoby zmarłej? Jestem osobą postronną w stosunku do zmarłego, poszukuję dawnych praprzodków. Pozdrawiam
Kwestia przetwarzania danych osobowych osób zmarłych nie jest dowolna.
Przetwarzanie danych osobowych osób zmarłych może mieć miejsce ale wymaga ochrony, ze względu na fakt, że mogą one odnosić się do żyjących osób trzecich. Przetwarzanie zatem danych osobowych zmarłych w celach poszukiwawczych lub historycznych, jak również naukowych jest dopuszczalne, lecz wymaga zastosowania środków ochrony danych osobowych, w celu zapewnienia prywatności oraz godności osoby zmarłej.
RODO nakłada wymóg wyjaśnienia celu wykorzystania danych oraz metod, a także wartości np. naukowej, pozyskanych danych.
Uwaga problemu skupia się na zapobieganiu wykorzystaniu takich danych niezgodnie z intencjami. Ewentualną podstawą będzie art. 9 ust. 2 lit. g RODO ale należy
wykazać interes publiczny.
W przypadku krewniactwa w stosunku do osób zmarłych należy we wniosku do zarządcy cmentarza przedłożyć właściwe akty stanu cywilnego – do wglądu, z których wynika pokrewieństwo osoby wnioskującej. Określić dokładny i precyzyjny cel ich przetwarzania, gdzie te dane będą przetwarzane, jak będą zabezpieczone – chodzi tu przede wszystkim o ochronę prywatności zmarłych i ich rodzin, czyli zstępnych, kolejnych żyjących członków rodziny (Kodeks Cywilny).
To, że RODO nie dotyczy bezpośrednio osób zmarłych nie należy rozumieć, że przetwarzanie tych danych może odbywać się bez kontroli.