Karta zgonu jest jedynym dokumentem, który w Polsce wydaje się na okoliczność stwierdzenia zgonu. Wzór karty zgonu i sposób jej sporządzenia regulują przepisy prawa.
Karta zgonu – podstawa prawna.
Zgodnie z zapisami Ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 1959 roku, Minister Zdrowia wydał rozporządzenie w sprawie wzoru karty zgonu. O nowej karcie zgonu można przeczytać na ministerialnej stronie internetowej. Podstawą prawną jest Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wzoru karty zgonu, Dz.U. 2019 poz. 1085. Karta zgonu składa się z dwóch części: do zarejestrowania zgonu i dla administracji cmentarza. Pierwsza część zostaje w Urzędzie Stanu Cywilnego w celu wydania aktu zgonu. Drugą część należy przekazać administracji cmentarza.
Kto wydaje kartę zgonu ?
Kartę zgonu wydaje lekarz. Po dokonaniu oględzin zwłok, wykluczając sytuacje niejasne co do przyczyny zgonu, sporządza kartę zgonu według ministerialnego wzoru. Osoby, obecne przy tej czynności, np. członek rodziny zmarłego, powinien sprawdzić czy dane, które wpisane są w kartę są prawidłowe i nie zawierają błędów. Szczególnie dotyczy to nazwiska rodowego matki osoby zmarłej czy dat. Warto zwrócić uwagę, że sposób zapisu dat na formularzu odbiega od ogólnie przyjętych. Błędy w danych na karcie zgonu mogą przyczynić się do komplikacji przy prawidłowym wydaniu aktu zgonu. Nieprawidłowo wydany akt zgonu np. z błędną datą zgonu musi być skorygowany przez Sąd. Należy więc zwrócić szczególną uwagę.
W przypadku gdy na miejsce zgonu zgłasza się zespół ratowników medycznych, dokonują oględzin zwłok i wydają kartę czynności medycznych. Na jej podstawie lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej wyda kartę zgonu.
Karta zgonu dopiero po badaniu sekcyjnym.
Jeśli podczas oględzin, nie ma pewności co do przyczyny zgonu lub zwłoki i okoliczności zgonu mogą wskazywać na udział innej osoby, wówczas ratownik medyczny lub lekarz powiadamia policję. Funkcjonariusze potwierdzając niejasność sytuacji zgonu informują dyżurnego prokuratora właściwego dla miejsca zgonu. W porozumieniu z lekarzem, prokurator zleca zabezpieczenie zwłok do zbadania przez patomorfologa.
Transport zwłok z miejsca zgonu do wyznaczonej kostnicy świadczy zakład pogrzebowy, działający na rzecz prokuratury. Wszystkie czynności wykonywane są na koszt prokuratury do momentu, gdy członek rodziny odbierze zezwolenie prokuratorskie na pochówek, po sekcji.
Wyniki badania sekcyjnego w zależności od zleconych analiz mogą być znane nawet do trzech miesięcy od sekcji.
Na podstawie zezwolenia prokuratorskiego, lekarz przeprowadzający badanie sekcyjne wyda rodzinie kartę zgonu. Przy wydawaniu karty zgonu należy posiadać swój dowód tożsamości, dowód tożsamości osoby zmarłej – jeśli jest taka możliwość i zezwolenie prokuratora w oryginale.
Fragment części karty zgonu przeznaczonej dla administracji cmentarza. Tą część karty obowiązkowo należy przekazać przed pogrzebem administratorowi cmentarza. Administrator ma obowiązek przechowywać kartę bezterminowo.
Karta zgonu a potem akt zgonu.
Po wydaniu karty zgonu należy ją, w ciągu trzech dni, zarejestrować w Urzędzie Stanu Cywilnego. Właściwym USC jest miejsce zgonu. Po wydaniu aktu zgonu, należy dokładnie sprawdzić jego treść. Źle wystawiony akt zgonu rodzi wiele problemów. Akt zgonu – jego odpis – może być wydawany wielokrotnie. Nie warto dokonywać wyciągu większej liczby odpisów niż ta która jest niezbędna. Zwykle akt zgonu będzie potrzebny do:
- załatwienia formalności pogrzebowych w zakładzie pogrzebowym, na cmentarzu
- ubiegania się o tzw. zasiłek pogrzebowy w organie emerytalno-rentowym
- realizację wypłaty odszkodowania z prywatnej polisy na życie, dodatkowo ubezpieczyciel może wymagać kserokopii pierwszej i drugiej strony karty zgonu – należy dokonać ksero przed przekazaniem urzędnikowi USC
- sprawy spadkowej
Urząd Stanu Cywilnego opuszczamy z co najmniej dwoma dokumentami: kartą zgonu – jej częścią przeznaczoną dla administracji cmentarza oraz aktem zgonu.
Karta zgonu wydawana jest w jednym egzemplarzu. Oryginał części karty zgonu przeznaczonej dla administracji cmentarza jest niezbędny do zorganizowania pogrzebu. Należy dołożyć wszelkiej staranności by dokument przechować we właściwym stanie i przekazać administracji cmentarza. Karta zgonu jest dokumentem wydawanym tylko do pochówku. Nie będzie wymagana do innych czynności.
Nie tylko akt zgonu.
Istnieje możliwość finansowania usługi pogrzebowej za pomocą tzw. zasiłku pogrzebowego. Jeśli jesteśmy uprawnieni do jego otrzymania, możemy zlecić czynność jego pozyskania wybranemu zakładowi pogrzebowemu. Zakład pogrzebowy będzie oczekiwał od nas przekazania naszego aktu stanu cywilnego do potwierdzenia stopnia pokrewieństwa ze zmarłym. Jest to wymóg formalny przy składaniu wniosku o zasiłek pogrzebowy. Na przykład: jeśli zamężna córka dokonuje pogrzebu zmarłej matki (wdowy) to właściwym aktem będzie odpis zupełny aktu małżeństwa córki. W przypadku syna wystarczy jego akt urodzenia. Współmałżonek osoby zmarłej nie musi pozyskiwać dodatkowe aktu gdyż jest wpisany w akt zgonu jako właśnie współmałżonek osoby zmarłej. Taki stan rzeczy jest uwarunkowany przepisami RODO. Pamiętajmy, że obowiązuje zakaz dokonywania kserokopii dowodów osobistych.
Warto zadbać by taki dodatkowy akt stanu cywilnego pobrać już przy zgłaszaniu zgonu w USC.
Karta zgonu pozostaje na cmentarzu.
Zgodnie z Ustawą o cmentarzu i chowaniu zmarłych, kartę zgonu przekazuje się administracji cmentarza na którym odbędzie się pogrzeb i pochówek w grobie. Jest to niezbędna czynność określona prawem. Administracja cmentarza może dodatkowo pobrać akt zgonu i we własnym zakresie dokonać jego kserokopii. Dość często karty zgonu wypełniane są pismem ręcznym, budzącym wątpliwości co do wpisanych danych. Akt zgonu stosuje się w tym przypadku pomocniczo.
Karta zgonu nie jest dokumentem dla związku wyznaniowego do którego należał zmarły. Zanim zostanie przekazana administracji cmentarza może być okazana np. w kancelarii parafialnej. Jednak nikt nie ma prawa dokonywania jakichkolwiek zapisów na dokumencie, korekt czy poprawek po wydaniu aktu zgonu. Rozporządzenie wyraźnie wskazuje kto dokonuje sporządzenia karty zgonu i w jakim trybie. Sam dokument zawiera zapis dla kogo jest wydany i w jakim celu.