Niektóre cmentarze oferują miejsca grzebalne, które możemy sobie wybrać jeszcze za życia.
Jest to nic innego, jak możliwość posiadania miejsca na cmentarzu, które zostaje nam przydzielone zanim nastąpi potrzeba użycia miejsca w celu pochowania osoby zmarłej. To dość popularna forma w naszym społeczeństwie – posiadanie „grobu” za życia lub rezerwacja „grobu”.
Jeśli tylko cmentarz oferuje taką formę przydziału miejsca grzebalnego a my jesteśmy zainteresowani
i chcemy skorzystać, warto wiedzieć na co zwrócić uwagę.
Rodzaj przyszłego grobu.
Musimy zapoznać się jakie miejsca w systemie rezerwacji za życia oferuje cmentarz.
Czy są to groby tradycyjne, a jeśli tak, to czy dotyczy to w przyszłości grobu ziemnego czy murowanego.
Przypominamy, że groby ziemne to takie gdzie trumna ze zwłokami podczas pogrzebu jest umieszczana na odpowiednią głębokość w ziemi i zasypywana wydobytą ziemią. Na powierzchni tworzy się mogiłę
z ziemi w formie kopca. Grób murowany to wykop w ziemi na odpowiednią głębokość ale jego ściany
i stropy są umocnione elementami betonowymi lub zbudowane z bloczków betonowych. Każda z trumien podczas pochówku umieszczana jest w oddzielnej komorze i zamurowywana.
Czy w przypadku grobów tradycyjnych murowanych cmentarz oferuje już miejsce wymurowane,
czy tą czynność trzeba zlecić innej firmie.
A może oferta dotyczy tylko grobów urnowych i tylko miejsc dedykowanych do pochowania urn
z prochami.
Opłaty i okres obowiązywania umowy.
W przypadku cmentarzy komunalnych z pewnością opłatę z tytułu rezerwacji miejsca znajdziemy
w cenniku, który powinien być wprowadzony uchwałą rady miasta. Przy wysokości opłaty powinien również być oznaczony czas na jaki ona obowiązuje. Cennik powinien również wskazywać opłatę
po upływie pierwszego okresu obowiązywania umowy, tak by można było przedłużyć ważność jej obowiązywania. Jeśli nie ma takie opłaty może to oznaczać, że miejsce w systemie rezerwacji jest udostępnione tylko na jeden okres trwania umowy. O to należy również dopytać. Zastanowić się czy taka sytuacja jest dla nas korzystna.
Generalnie udostępnienie miejsca grzebalnego za życia, czyli w systemie rezerwacji, powinno być udokumentowane umową cywilnoprawną, zawartą na piśmie.
Do zawarcia umowy niezbędny będzie dokument potwierdzający naszą tożsamość.
Pytajmy o płatność. Czy regulujemy ją gotówką, przelewem czy kartą płatniczą.
Umowa musi zawierać dane, kto komu udostępnia miejsce, jaki rodzaj miejsca jest udostępniany,
za jaką kwotę, na jaki okres i jakie przepisy prawa obowiązują jeśli umowa nie reguluje wszystkich aspektów transakcji. Powinny to być: Kodeks Cywilny i Ustawa o Cmentarzach i Chowaniu Zmarłych
z 1959 roku.
Z reguły umowy zawierane są na lat 20 lub więcej.
Pierwszy pochówek w miejscu zarezerwowanym.
Gdy nastąpi dzień, w którym będziemy musieli skorzystać z miejsca udostępnionego nam w rezerwacji, zabieramy ze sobą umowę do kancelarii cmentarza i zgłaszamy potrzebę użycia miejsca.
Umowa, która pierwotnie była zawarta na jakiś czasookres, wygaśnie w dniu pierwszego pochówku. Nie będzie to już miejsce grzebalne w systemie rezerwacji a będzie to już – grób. Sprawy związane z opłatami i ważnością grobów reguluje Ustawa o Cmentarzach i Chowaniu Zmarłych z 1959 roku.
Trzeba wiedzieć również, że posiadanie miejsca grzebalnego w systemie rezerwacji za życia daje nam prawo dysponowania tym miejscem zarówno w zakresie skorzystania z tego miejsca zgodnie z prawem do pochowania na podstawie art. 10 Ustawy o Cmentarzach i Chowaniu Zmarłych jak i przekazania miejsca osobie trzeciej. Warunkiem jest przekazanie pustego miejsca, bez zwłok. Może tak się zdarzyć, gdy nasze plany życiowe uległy zmianie i dotyczy to miejsca zamieszkania. Wyprowadzamy się do innego miasta, województwa lub nawet państwa… Wówczas takie miejsce możemy przekazać innej osobie umową cesji.
Umowa cesji praw i obowiązków wynikających z umowy udostępnienia miejsca grzebalnego za życia.
Umowa cesji powinna zawierać następujące elementy:
- Datę zawarcia
- Dane cedenta, czyli osoby która zawarła pierwotną umowę z cmentarzem
- Dane cesjonariusza, czyli osoby której przekazujemy miejsce
- Przedmiot umowy, oświadczenie że jesteśmy dysponentami miejsca np.:
Cedent oświadcza, że na mocy umowy nr … zawartej dnia … z Gminą … – Cmentarzem Komunalnym w … przy ulicy … , jest dysponentem miejsca grzebalnego pod grób murowany pojedynczy dwupoziomowy, zlokalizowany w kwaterze nr … rząd … miejsce nr …
- Przekazanie cesjonariuszowi praw i obowiązków
Na mocy umowy cedent przekazuje cesjonariuszowi całość praw i obowiązków związanych z dysponowaniem przedmiotowym miejscu grzebalnym. Jednocześnie cedent rezygnuje z przysługującego mu prawa do pochowania w przedmiotowym miejscu.
Nowy dysponent miejsca grzebalnego musi być świadomy, że pierwotna umowa z cmentarzem została zawarta na określony czas. Ma to konsekwencje w umowie cesji. Umowa obejmuje tylko czasookres jaki pozostał od zawarcia pierwszej umowy. Nowy dysponent powinien zasięgnąć informacji w kancelarii cmentarza jaki pozostał czas ważności rezerwacji i czy będzie można przedłużyć jej ważność na kolejny okres.
- Oświadczenie cesjonariusza, że przyjmuje od cedenta prawa i obowiązki wynikające z dysponowaniem miejscem grzebalnym w rezerwacji.
- Umowę podpisuje cedent i cesjonariusz.
- Umowę sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.
Po zawarciu umowy cedent ma obowiązek powiadomić na piśmie, załączając kopię umowy, administrację cmentarza o zaistniałym fakcie.
Umowę można zawrzeć u notariusza ale nie jest to konieczne. Niektóre cmentarze wymagają by umowa była zawarta w obecności notariusza.
Uwagi.
Udostępnianie miejsc grzebalnych za życia przez cmentarze najczęściej jest droższe w opłacie niż miejsce do bieżącego pochowania osoby zmarłej. Jednak istnieje na większości cmentarzy wybranie odpowiedniej lokalizacji. Nie musimy dokonywać zawarcia umowy natychmiast. Jeśli interesuje nas inna lokalizacja możemy wstrzymać się i naszą decyzję sfinalizować w późniejszym terminie, gdy lokalizacja będzie dostępna.
Nie rekomendujemy udostępniania przez cmentarze miejsc pod przyszłe groby ziemne. Jest to najbardziej ryzykowna transakcja dla administracji cmentarza. Sporo spraw sądowych dotyczy właśnie tego rodzaju miejsca udostępnianego w systemie rezerwacji za życia. Powód jest wyjątkowo prozaiczny.
Cmentarz wyznacza miejsce pod przyszły grób, oznacza je w systemie informatycznym, papierowym, na planie cmentarza, w księdze grobów. Oznaczenie miejsca w terenie, na kwaterze, też powinno być odpowiednio trwałe i widoczne dla innych. W przypadku miejsca pod przyszły grób ziemny, w danym rzędzie pozostanie po prostu puste pole o odpowiednich wymiarach. Przed nim będzie już jakiś grób a za nim z pewnością pojawi się nowy, za jakiś czas. Opiekunowie grobów sąsiadujących, po jakimś czasie od pogrzebu, będą z pewnością chcieli wznieść nagrobki. I tutaj zaczyna się bardzo ważna rola administratora cmentarza. Jego zadanie polega na szczegółowym określeniu położenia obu sąsiadujących nagrobków, w taki sposób by nie naruszały powierzchni miejsca udostępnionego w rezerwacji. Dość często zdarza się niestety, że nagrobki wchodzą w zarys przyszłego grobu i pomniejszają jego przestrzeń. Co gorsza, często dochodzi do samowoli i opiekunowie grobów zajmują więcej miejsca niż wynika to z przepisów prawa. Gdy na cmentarzu pojawi się dysponent owego miejsca zarezerwowanego i stwierdzi, że naruszono jego udostępnioną przestrzeń, ma prawo domagać się przywrócenia miejsca, które mu zapewnia zawarta umowa. Sprawa trafia do Sądu Powszechnego gdyż ciężko jest wyegzekwować przywrócenie miejsca do stanu pierwotnego.
Miejsce grzebalne, które w przyszłości ma być grobem murowanym, powinno być po zawarciu umowy, wykopane i wymurowane. Gwarantuje to nienaruszalność miejsca udostępnionego umową.
Administracja cmentarz powinna mieć odpowiednie narzędzia, które zabezpieczą naruszenie udostępnionych miejsc w rezerwacji. Miejsca powinny być oznaczone w księdze grobów, planach cmentarza – kwaterach a w przypadku systemów informatycznych blokadę możliwości ponownego udostępnienia miejsca, które posiada już dysponenta.
Mam pytanie
W artykule jest napisane „Trzeba wiedzieć również, że posiadanie miejsca grzebalnego w systemie rezerwacji za życia daje nam prawo dysponowania tym miejscem zarówno w zakresie skorzystania z tego miejsca zgodnie z prawem do pochowania na podstawie art. 10 Ustawy o Cmentarzach i Chowaniu Zmarłych jak i przekazania miejsca osobie trzeciej. Warunkiem jest przekazanie pustego miejsca, bez zwłok.”
Chciałbym dowiedzieć się więcej odnośnie przekazywania miejsca osobie trzeciej, czy jest to jakoś umocowane prawnie czy decyduje o tym zarządca cmentarza poprzez umowe jaką podpisujemy, co jeśli w umowie pojawia sie zastrzeżenie że miejsca nie można przekazać osobie trzeciej, albo ewentualne przekazanie musi nastąpić poprzez zarządce cmentarza na określonych przez niego zasadach, czy takie zapisy w umowach są zgodne z prawem?
Sprawę takiej umowy reguluje Kodeks Cywilny i to on jest źródłem postępowania. Zapisy nie mogą być więc sprzeczne z prawem w nim zawartym. Administrator cmentarza czy też właściciel cmentarza ma pełne prawo posiadania informacji co dzieje się z danym miejscem grzebalnym i nie musi to być zapisane w umowie. Miejsce pod grób stanowi własność właściciela cmentarza czyli gminy lub też związku wyznaniowego w przypadku cmentarza parafialnego. Z umowy wynikają prawa i obowiązki a tym samym wierzytelność wobec właściciela cmentarza. Miejsce podlega przecież określonym opłatom a właściciel ma prawo wiedzieć kto wchodzi w miejsce dotychczasowego dysponenta. Innymi słowy, kto będzie ewentualnym dłużnikiem. Ponadto warto przy okazji wiedzieć że niedopuszczalna jest sprzedaż grobów w celach zarobkowych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 stycznia 2017 r. II OSK 929/15. W wyroku mowa jest o niedopuszczalności uczynienia miejsca pochówku przedmiotem transakcji handlowej w celach zarobkowych. Tak więc zapis w regulaminie cmentarza o zakazie wtórnego handlu grobami jest zgodny z prawem jak również wyjątki które dopuszczają taką transakcję.