Zakład pogrzebowy – to najczęściej prywatny podmiot gospodarczy świadczący usługę związaną z organizacją ceremonii pogrzebowych. Istnieją firmy uspołecznione czyli spółki miejskie, zakłady budżetowe świadczące usługi pogrzebowe.
W skład usługi pogrzebowej wchodzą czynności związane z transportem Zmarłych z miejsca zgonu do chłodni na terenie kraju. Niektóre zakłady pogrzebowe świadczą również międzynarodowy transport zwłok ale w większości takie zlecenia wykonują wyspecjalizowane firmy w tej konkretnej usłudze. Są wówczas zleceniobiorcami zakładów pogrzebowych.
Podstawą prawną działalności w świadczeniu usług pogrzebowych jest Ustawa o Cmentarzach i Chowaniu Zmarłych z 1959 roku oraz Rozporządzenia wydane do Ustawy. Nie ma typowych przepisów prawa które regulowałyby sposób świadczenia usług pogrzebowych jak i szczególnych wymogów jakie musi spełnić właściciel zakładu pogrzebowego. Dla przykładu we Francji usługi takie są koncesjonowane. Tak więc, każdy może „otworzyć” zakład pogrzebowy…
Z pewnością liczące się firmy pogrzebowe mają wieloletnią, z pokolenia na pokolenie, tradycję, markę uznaną i rozpoznawaną wśród np. mieszkańców danego miasta. Usługi pogrzebowe świadczone zaś przez firmy uspołecznione mogą szczycić się wymogiem co do spełniania różnych innych przepisów prawa którym podlegają i kontrolą organu nadzorczego. Budowanie marki i zaufania lokalnej społeczności wymaga czasu i rzetelnej pracy.
Usługa pogrzebowa może składać się z bardzo wielu czynności. Począwszy od podjęcia zwłok z miejsca zgonu (domu czy chłodni szpitalnej), przygotowania zwłok czyli toalety pośmiertnej, ubrania w odzież, kosmetykę, przechowania do dnia pochówku w chłodni (własnej lub podnajmowanej kostnicy), kremacji we własnym krematorium lub w ośrodku kremacyjnym, logicznie – najbliższym miejsca organizacji pogrzebu, transportu do kaplicy, kościoła, na cmentarza aż do umieszczenia trumny ze zwłokami lub urny z prochami we wskazanym przez bliskich Zmarłego grobie.
Zakład pogrzebowy sprzedaje trumny tradycyjne, trumny przeznaczone do kremacji, urny na prochy. Niektórzy właściciele zakładów pogrzebowych są również producentami trumien czy urn ale większość dokonuje zakupu bezpośrednio u producentów. W Polsce istnieje też kilka hurtowni z akcesoriami pogrzebowymi w których mogą zaopatrywać się właściciele zakładów pogrzebowych. Akcesoria to również krzyże nagrobne, tabliczki pogrzebowe – natrumienne, tabliczki na urny z prochami. Profesjonalne firmy opisują urny za pomocą ploterów tnących co znacznie podnosi estetykę wykonania takiego epitafium. Dostępne są komplety odzieży męskiej i damskiej. Popularne trumniaki odeszły do przeszłości. Dodatkowym wsparciem są samochody przeznaczone do transportu celebransów z parafii na cmentarz, busy, autokary dla uczestników pogrzebów, muzycy którzy świadczą dodatkową oprawę muzyczną ceremonii pogrzebowej, np. trębacze, śpiewacy. Organiści najczęściej pochodzą z parafii zmarłego lub rodziny.
Współczesny, liczący się w branży, zakład pogrzebowy, to najczęściej kilka karawanów wysokiej jakości, własna chłodnia (kostnica), wykwalifikowani pracownicy w zakresie tanatokosmetyki i tanatopraksji, biura obsługi z profesjonalną obsługą która odpowiednio przygotowana nie tylko potrafi okazać współczucie i empatię ale również jest dla rodziny wsparciem psychologicznym. Potrafi doradzić i pomóc podjąć decyzje adekwatne do potrzeb rodziny. Niektóre z firm dedykują pomoc własnego kierowcy z samochodem w załatwieniu formalności na cmentarzu czy w parafii ale należy zwrócić uwagę jaki jest koszt takiej usługi.
Jeśli otoczenie społeczno-kulturowe jest sprzyjające, niektórzy przedsiębiorcy pogrzebowi inwestują w budowę domu pogrzebowego i krematorium, mają własną kwiaciarnię, stając się dominującym operatorem na danym terenie.
Usługa pogrzebowa w gospodarce wolnorynkowej nie jest zamkniętym katalogiem usług związanych stricte z samym pogrzebem. Wachlarz usług dodatkowych może dotyczyć organizacji przyjęcia po pogrzebie, tradycyjnie zwanym stypą czy konsolacją. Oferowaniem sprzedaży i budowy nagrobka na grobie, ich renowacją, sprzątnięciem miejsca pochówku z zaschniętych wieńców i wypalonych zniczy. Firmy z doświadczeniem oferują również czynności związane z ekshumowaniem zwłok i urn z prochami. Całoroczną opiekę nad grobem.
Każda z usług jest płatna. Jak w szeroko pojętym marketingu można spotkać się z gratisem czy bezpłatnym dodatkiem nie należy zbytnio liczyć na faktyczne zrezygnowanie z dochodu przez przedsiębiorcę. Z reguły rezygnuje on z pobrania opłaty za usługę, która z jego punktu widzenia przyniesie niewielką korzyść finansową ale przekona potencjalnego klienta do wybrania jego oferty spośród wielu innych oferentów.
Wybór zakładu pogrzebowego to nie tylko cena za organizację pogrzebu. To przede wszystkim wybór tego, który wzbudza w nas poczucie zaufania, zaangażowania, profesjonalnego działania zgodnego z naszymi potrzebami. W końcu powierzenie zwłok Zmarłego, bliskiej, kochanej osoby, nie jest porównywalne z żadną inną usługą na rynku. Kierujmy się nie tylko ceną, zwróćmy uwagę na jakość oferowanych trumien i urn, czystość biura obsługi, profesjonalizmu obsługi, umiejętności i otwartości prowadzonego wywiadu tak by usługa spełniła nasze oczekiwania.